80 lat temu, 23 marca 1943 roku o godzinie 4.30 Gestapo aresztowało Jana Bytnara "Rudego" i jego ojca w mieszkaniu przy al. Niepodległości 159. Zostali wyprowadzeni na ulicę, następnie rozdzieleni i przewiezieni różnymi samochodami na Pawiak. Tam właśnie rozpoczęło się brutalne przesłuchanie Rudego. Dokładnie w tym samym czasie, w mieszkaniu Bytnarów trwała rewizja. W piwnicy znaleziono m.in. zerwane niemieckie flagi, stemple do malowania na murach znaku Polski Walczącej, krążki lontu prochowego, konspiracyjną prasę, afisze i ulotki. Tego samego dnia podjęto próbę tzw. ,,odbicia" go. Jednak udało się to zrobić dopiero 3 dni później. Razem z ,,Rudym" ,,odbito" wtedy 20 innych więźniów. W akcji wzięło udział 28 członków Szarych Szeregów. Mimo że przebieg akcji zwaną później "Akcją pod Arsenałem", był udany, to jednak nie obyło się bez ofiar śmiertelnych. Alek został postrzelony w czasie akcji przez jednego z gestapowców w brzuch, Rudego natomiast uwolniono, ale był w bardzo ciężkim stanie. Zmarli niedługo później tego samego dnia - 30 marca 1943 r. otoczeni przyjaciółmi i bliskimi.
O wszystkich aspektach tej sprawy możemy przeczytać w książce Aleksandra Kamińskiego pt. "Kamienie na szaniec", która stanowi wierny faktom, reporterski zapis formowania młodzieżowych grup oporu w Warszawie w latach niemieckiej okupacji.
26 marca obchodzimy kolejną 80. rocznicę akcji pod Arsenałem, jednej z najbardziej spektakularnych, najbardziej znanych akcji polskiego podziemia. Jest symbolem poświęcenia, ofiarności polskiej młodzieży w walce z okupantem, o wolność i niepodległość naszej ojczyzny. Tę akcję, jej przebieg, losy bohaterów, którzy wzięli udział w odbijaniu swojego przyjaciela możemy poznać dzięki niezwykłej książce pt. „Kamienie na szaniec” Aleksandra Kamińskiego. Gorąco zachęcamy do zapoznania sią z tą lekturą, do poznania losów niezwykłych przyjaciół: Zośki, Alka i Rudego. Przeżycia trzech ciekawych świata, chłonnych wiedzy, rywalizujących ze sobą w zainteresowaniach i osiągnięciach chłopaków, którym wchodzenie w dorosłość przypadło w czasach niezmiernie trudnych wyzwań, ukazane zostały z naturalną prostotą, bez patosu czy wielkich słów. Książkę czyta się jednym tchem. A oto słowa samego autora o swojej książce:
"Posłuchajcie opowiadania o Alku, Rudym, Zośce i kilku innych cudownych ludziach, o niezapomnianych czasach 1939–1943 roku, o czasach bohaterstwa i grozy. Posłuchajcie opowiadania o ludziach, którzy w tych niesamowitych latach potrafili żyć pełnią życia, których czyny i rozmach wycisnęły piętno na stolicy oraz rozeszły się echem po kraju, którzy w życie wcielić potrafili dwa wspaniałe ideały: BRATERSTWO I SŁUŻBĘ."
Ósmoklasiści z naszej szkoły przyłączyli się do ogólnopolskiej akcji, która miała na celu uczczenie pamięć harcerzy Szarych Szeregów. W ostatnim tygodniu marca od 26.03 do 30.03 na zajęciach z języka polskiego i WOS uczniowie przypominali sylwetki Alka, Rudego i Zośki, akcje „Małego Sabotażu” oraz „Dywersji”. Następnie, pracując w grupach, przygotowywali plakaty i inne prace plastyczne na temat bohaterów „Kamieni na szaniec”. Odbyły się prezentacje przed pozostałymi uczniami. Na koniec akcji z plakatów przygotowano wystawę na II piętrze naszej szkoły. W ten sposób uczczono 80. rocznicę śmierci „Rudego” Janka Bytnara oraz „Alka” Macieja Dawidowskiego, a wystawa prac ósmoklasistów przypomina o walce, niezłomności i odwadze chłopców z AK.
Zapraszamy do skorzystania z księgozbioru naszej szkolnej biblioteki w Olszance, gdzie poczytne miejsce zajmuje właśnie lektura A. Kamińskiego pt. "Kamieni na szaniec". Warto poznać losy Alka, Rudego i Zośki.
Tekst i foto Joanna Sowierszenko
